Univerzitet u Sarajevu – Veterinarski fakultet uspješno je realizovao naučnoistraživački projekat pod nazivom “Distribucija vještačke radioaktivnosti pri preradi mlijeka u autohtone bosanskohercegovačke sireve”, sufinansiran od strane Ministarstva za nauku, visoko obrazovanje i mlade Kantona Sarajevo (Ugovor broj: 27-02-35-35137-9/22 od 28.09.2022. godine) u iznosu od 28.000,00 KM, dok je ukupna vrijednost projekta iznosila 39.690,00 KM.
Projekat je obuhvatio sveobuhvatne fizikalno-hemijske i mikrobiološke analize uzoraka mlijeka i tri vrste tradicionalnih sireva (livanjski, vlašićki i svježi kravlji sir), s ciljem procjene kvaliteta i mikrobiološkog statusa ovih proizvoda. Poseban fokus stavljen je na određivanje koncentracije aktivnosti vještačkih radionuklida primjenom metoda poput alfa/beta spektrometrije, gama spektrometrije te radiohemijskog izdvajanja i mjerenja radiostroncija.
Uzorkovanje je realizovano u saradnji s domaćim proizvođačima, a dodatno je provedeno istraživanje prehrambenih navika stanovništva kako bi se procijenila izloženost konzumaciji kontaminiranih proizvoda. Na osnovu prikupljenih podataka izvršena je procjena godišnje efektivne doze zračenja i razvijen je model upravljanja proizvodnjom u uslovima radioaktivne kontaminacije okoliša.
Realizacijom projekta ostvarena je snažna interdisciplinarna i međunarodna saradnja, uključujući rad s drugim fakultetima Univerziteta u Sarajevu, proizvođačima sireva iz FBiH te posebno s Institutom za medicinska istraživanja i medicinu rada iz Zagreba, gdje je uspješno završen jedan od radnih paketa kroz koji je stručna saradnica Veterinarskog fakulteta Nejra Karaman, MA hem., prošla obuku za novu metodu.
Projekat je, također, doprinio razvoju naučnoistraživačkog kadra: iz projekta je proizašla jedna doktorska disertacija i tri završna rada studenata integrisanog studija I i II ciklusa.
Objavljeni naučni radovi
Rezultati projekta su objavljeni u renomiranim međunarodnim časopisima:
- “International Journal of Dairy Technology” (Web of Science, Q2):
- “Veterinarska stanica” (SCOPUS, Q3):
Projekat je imao značajan uticaj na jačanje istraživačkih i dijagnostičkih kapaciteta Fakulteta kroz nabavku savremene laboratorijske opreme i razvoj novih metoda. Kroz podršku postdiplomskim istraživanjima dodatno je unaprijeđena stručnost kadra u oblastima sigurnosti hrane i radijacione higijene.
Na društvenom nivou, istraživanje je doprinijelo boljem razumijevanju i nadzoru nad radiološkim i mikrobiološkim rizicima u prehrambenom lancu, čime se direktno unapređuje javno zdravlje, sigurnost hrane i zaštita okoliša.
Univerzitet u Sarajevu – Veterinarski fakultet ovim putem izražava iskrenu zahvalnost Ministarstvu za nauku, visoko obrazovanje i mlade Kantona Sarajevo na ukazanoj podršci i uspješnoj saradnji u realizaciji ovog važnog naučnoistraživačkog projekta.
Voditeljica projekta;
Prof. dr. Enida Članjak – Kudra